Γρατσάνιτσα

Μοναστήρι στο Κοσσυφοπέδιο της Γιουγκοσλαβίας κοντά στην πόλη Πρίστινα, αφιερωμένο στη Θεοτόκο. Ιδρύθηκε το 1321 από τον βασιλιά Μίλουτιν. Ο ναός αποτελεί ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα μνημεία του τελευταίου σταδίου στην εξέλιξη του βυζαντινού ναού, σε σχήμα εγγεγραμμένου σταυρού και διακρίνεται για την αριστοτεχνική δομή του, που με τη σοφή κατανομή των όγκων, προσδίδει στο κτίριο ελαφρότητα και αρμονία. Οι τοιχογραφίες στον κυρίως ναό, σύγχρονες με το κτίριο, αποτελούν με τον πλούτο των εικονογραφικών θεμάτων και την αναζήτηση της αλήθειας στη ζωντανή εκφραστικότητα των μορφών και στη δραματική σύνθεση των παραστάσεων, αντιπροσωπευτικό δείγμα της νέας τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων και συνδέονται άμεσα με τη ζωγραφική της πρωτεύουσας. Από τις τοιχογραφίες στον νάρθηκα, του τέλους του 14ου αι., σώζονται λίγα τμήματα, ενώ εκείνες στον εξωνάρθηκα χρονολογούνται στον 16o αι. O προφήτης Ηλίας, τμήμα τοιχογραφίας από το μοναστήρι της Γρατσάνιτσας, στο Κοσσυφοπέδιο (1321). Οι τοιχογραφίες στον κυρίως ναό της Γρατσάνιτσας αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα της νέας τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων.